Informatiemodel

Om een federatieve bevraging te kunnen laten zien, is een testopstelling nodig en dus een informatiemodel. Voor dit project hebben we gekozen voor een reële situatie maar wel in vereenvoudigde vorm en, zoals al eerder benoemd, gebaseerd op Linked Data en Linked Data gedachte. Hiermee is het mogelijk om een realistische situatie na te bootsen waarin informatie afgeschermd dient te worden. Aangezien het heel handig is om data in een context te plaatsen (denk aan data schema's) is er binnen dit project een set van schema's ontwikkeld die de registers nabootsen (versimpeld en fictief) en natuurlijk bijbehorende datasets. Deze pagina beschrijft het maken van de schema's die relevant zijn voor dit project en de pagina testopstelling beschrijft het maken van de bijbehorende datasets.

Onderdeel van de ontwikkeling van het informatiemodel en de testdata was het formaliseren van relaties tussen databronnen. Deze formalisering van relaties is een voorbeeld van een implementatie van een informatiekundige kern. Omdat deze relaties worden gedefinieerd tussen fictieve, vereenvoudigde databronnen die voor dit project zijn ontwikkeld, kunnen er geen conclusies worden getrokken over de geschiktheid van dit informatiemodel voor het Federatief Datastelsel en de informatiekundige kern in het algemeen. Dit informatiemodel laat alleen zien hoe relaties in Linked Data geformaliseerd kunnen worden en hoe federatieve bevraging mogelijk wordt gemaakt.

Vereenvoudigd Conceptueel Model

De eerste stap hiervoor is het maken van een conceptueel model om de benodigde gegevens voor ons doel te modelleren. Om een logisch begin te maken, hebben we gekozen voor een situatie 'dicht bij huis', bij het Kadaster: De Basisregistratie Kadaster, afgekort de BRK.

Dit begint met het opnemen van percelen als object binnen een conceptueel model en vervolgens is het eigendom vastgesteld via Tenaamstellingen aan personen. Met personen worden Rechtspersonen bedoeld, wat een echt of 'natuurlijk' persoon kan zijn, maar ook een bedrijf. De juridische term is Natuurlijk Persoon voor echte mensen, welke geregistreerd zijn in de Basisregistratie Personen, afgekort met de BRP. Bedrijven zijn juridisch Niet Natuurlijke Personen en deze zijn geregistreerd in het Nationaal Handelsregister, afgekort met NHR. Om de casus nog wat breder te maken hebben we ook nog het ANBI register toegevoegd; het register van de Belastingdienst waarin goede doelen staan die aangemerkt zijn als Algemeen Nut Beogende Instellingen.

Informatie Model IMX-Geo als Linked Data

Het vereenvoudigd conceptueel model zoals getoond in bovenstaande afbeelding is verder uitgewerkt in Linked Data als een ontologie voor een Lock-Unlock informatiemodel gebaseerd op losstaande schema's. Om de schema's en ontologie te modelleren is er gebruik gemaakt van de RDF/RDFS/OWL en SHACL standaarden.

Losstaande schema's per silo

Voor elke silo is een schema gemaakt. Het betreft hier een (over)versimpeld schema dat grofweg de kern van het register bevat met als doel Research & Development voor dit project te ondersteunen en tevens demonstratie mogelijkheden. Het schema voor elke silo heeft een eigen namespace en is relatief onafhankelijk gemodelleerd. Zo is voor Kadaster de NEN3610 een belangrijke upperontologie terwijl dit wellicht voor de BRP niet zo hoeft te zijn. Op deze manier onstaat er een situatie dat elk register een eigen ontologie heeft op basis van verschillende upperontologieën.

IMX-Geo Schema

Een openbare basis dataset is de Kadaster Knowledge Graph (KKG) welke gebruik maakt van het IMX-Geo schema. De KKG bevat data van gebouwen en percelen liggende in registratieve ruimtes als Linked Data. Bijna alle gegevens zijn openbaar. De 'laatste koopsom' is een uitzondering hierop. Het deel van het informatiemodel dat nodig is voor Lock-Unlock wordt gevisualiseerd in de volgende afbeelding en is ook in dynamische viewer te vinden.

Informatie Model IMX-Geo als Linked Data

IMX-Geo is vanuit Kadaster beschikbaargesteld in Linked Data en is grofweg voor het 'Kadaster gedeelte' helemaal compleet aanwezig. Deze dataset is gebruikt in dit project.

BRK (Gesloten Deel) Schema

Een versimpeld model van de BRK is ontwikkeld in Linked Data voor dit project. Hieronder is een screenshot van het model zichtbaar en het schema is ook in dynamische viewer.

BRK Schema als Linked Data

NHR Schema

Een versimpeld model van de NHR is gemaakt. Inschrijvingen bevatten wat basisgegevens en zijn gekoppeld aan de openbare Registratieve Ruimtes. Hieronder is een diagram van het NHR schema te zien en deze is beschikbaar in een dynamische viewer.

NHR Schema als Linked Data

BRP Schema

Een versimpelde versie van het BRP register is gemodelleerd. Hieronder is een diagram van het BRP schema te zien en deze is beschikbaar in een dynaminsche viewer.

BRP Schema als Linked Data

ANBI Schema

Hieronder is een diagram van het ANBI schema te zien. Deze sluit niet precies op het ANBI informatie model zelf aan en is alleen voor dit project gemodelleerd. Een live versie van de schema is ook beschikbaar in een dynamische viewer.

BRP Schema als Linked Data

Samenhang creëren

De schema's en de data van de schema's zijn als silo's opgezet. Elk register publiceert zijn data en de bijbehorende context (schema's) op een eigen triplestore. Om de verschillende schema's met elkaar te verbinden worden twee relaties gedefinieerd tussen klassen die in de schema's zijn gedefinieerd, owl:sameAs en een ik:heeftUBO relatie. In beide gevallen worden deze relaties gedefinieerd tussen klassen die aanwezig zijn in de schema's en gematerialiseerd als relaties die instantiegegevens met elkaar verbinden. Zie optie 2 in informatiekundige kern voor meer informatie over gematerialiseerde relaties.

owl:sameAs

Door middel van owl:sameAs relaties kunnen individuele nodes (individual) in Linked Data gelijk verklaard worden over verschillende silo's heen. Oftewel een Linked Data resource (element) welke leeft in één register wordt gelijk verklaard aan een andere resource dat zich bevindt in een ander register (zie hieronder).

Netwerk van schemas

Dit betekent dat alle gegevens van de twee gelijkgestelde resources gekopieerd kunnen worden. Stel individual 'A' is gelijk (owl:sameAs) aan individual 'B' dan kunnen alle relaties en kenmerken gekopieerd worden van 'A' naar 'B' en andersom. Hierdoor ontstaan netwerken van Linked Data over de registers heen en kan er daadwerkelijk genavigeerd worden van het ene register naar het andere. Ook SPARQL queries kunnen hier gebruik van maken om zoekopdrachten over meerdere registers uit te voeren. Ook in onze testopstelling maken we gebruik van owl:sameAs om relaties te leggen naar andere registers zonder volledig afhankelijk te worden van deze registers. Dit is een natuurlijke manier om de relaties te leggen. Er zijn meerdere manieren om registerdata te koppelen via Linked Data.

Voorbeeld: BRK naar BRP en NHR

'Personen' uit de BRK kunnen gelijk verklaard worden met 'geregistreerde personen' uit de BRK of 'Inschrijvingen' uit de NHR (Zie diagram hieronder).

Relatie tussen BRK, BRP en NHR registers

Een owl:sameAs relatie kan gelegd worden wanneer je weet dat deze 2 individuals ook daadwerkelijk gelijk zijn (refereert naar dezelfde persoon in de werkelijkheid). Vanuit Kadaster zal er waarschijnlijk akte informatie gebruikt worden zoals voornamen, achternaam, geboortedatum, geboorteplaats, etc. om de juiste persoon in de BRP te vinden. De eigen adminstratie (BRK:Persoon) wordt dan gelijk verklaard met de gevonden (BRP:GeregistreerdPersoon). Ook voor relaties met de NHR werkt dit vergelijkbaar. Akte informatie zal gebruikt worden om de juiste inschrijving te vinden in de NHR om vervolgens weer de owl:sameAs relatie te leggen.

Voorbeeld: ANBI naar NHR

De ANBI dataset kan direct gekoppeld worden aan NHR Inschrijvingen (zie diagram hieronder).

Relatie tussen ANBI en NHR registers

ik:heeftUBO

De ik:heeftUBO relatie (Ultimate Beneficial Owner) is specifiek gedefinieerd om de relatie tussen individuen in de NHR en de BRP te ondersteunen. In dit geval was het niet voldoende om een owl:sameAs relatie in te voeren, omdat er geen gedeelde identifier (zoals een BSN-nummer) aanwezig was en er dus op basis van deze nieuwe relatie twee verschillende identificerende attributen aan elkaar gerelateerd moesten worden. In de context van dit project werden geen axioma's gedefinieerd, dus er is geen gevolgtrekking mogelijk op basis van de aanwezigheid van deze relatie, maar dit zou indien nodig in toekomstige iteraties van het model kunnen worden geïntroduceerd.

Voorbeeld: NHR naar BRP

Net zoals de BRK linkt naar personen in de BRP kan ook de NHR direct verbonden worden met BRP (Geregistreerde)Personen (zie diagram hieronder).

Relatie tussen NHR en BRP registers

Hét Informatiemodel voor Lock-Unlock

Door de owl:sameAs relatie (en bijbehorende inferentie) en ik:heeftUBO relatie ontstaat er een netwerk van samenhangende schema's. Dit kan als één schema gepresenteerd worden. Op basis van de implementatie van dit model als Linked Data kunnen een aantal conclusies en aanbeveilingen worden getrokken met betrekking tot de mogelijkheden om federatief bevragingen te ondersteunen. Zie conclusies en aanbeveilingen.

Hieronder een screenshot van de visualisatie direct uit de data van de schema's. Deze visualisatie is ook te bekijken via een dynamische viewer. In dit samengesteld model zijn verschillende kleuren gebruikt om de individuele silo's (weer) te onderscheiden.

Hèt Informatie Model voor Lock-Unlock

Onze ervaring met het koppelen van deze schema's en de onderliggende gegevens bood ons de mogelijkheden het ontwerp en de implementatie van een informatiekundige kern te verkennen op basis van Linked Data technologieën. Dit onderzoeken we in de volgende sectie , waarbij we slechts één optie voor implementatie bieden. Er zou verder onderzoek gedaan moeten worden naar andere methoden voor de introductie van de informatiekundige kern.